Women Connected laat de kracht van samenwerken zien

De Rotterdamse Kaat Zoontjens en Inez Schatz maken voorstellingen voor en door vrouwen, van alle leeftijden en uit alle culturen. Met hun vrouwennetwerk Women Connected geven ze vrouwen een stem en zorgen ze voor verbinding.

Nog net voor de eerste lockdown in 2020 stonden er in de grote zaal van Theater Rotterdam honderden vrouwen op het podium voor de voorstelling Stille Heldinnen Disco XL, waarbij vrouwen uit zo’n vijfentwintig culturen hun levensverhalen deelden met het publiek. De mensen in de zaal luisterden mee via een koptelefoon en hoorden bijzondere verhalen met universele thema’s als liefde, angst, verlangen, verlies en familie. “In een lang voortraject vertaalden we samen met de vrouwen hun verhalen naar een artistiek hoogwaardige voorstelling”, vertelt artistiek leider Kaat Zoontjens.

De koptelefoons voor het publiek werken daarbij krachtig. “De intimiteit van de stem die het verhaal vertelt of een lied voor je zingt, zorgt dat je supergeconcentreerd bent op de inhoud. De vrouwen die je erbij op het podium ziet bewegen geven de verhalen extra lading.” Mensen raken soms zeer geëmotioneerd door wat ze zien, omdat het iets raakt bij zichzelf waarvoor ze niet durven uit te komen. In de voorstellingen komen immers mooie, maar ook pijnlijke thema’s aan bod, of onderwerpen die taboe zijn. “Wij maken van elk individueel verhaal een universeel verhaal, zodat het van iedereen wordt en oordelen wegvallen. Dat is heel krachtig.”

Vertrouwen

Voor hun voorstellingen werkt Women Connected samen met vrouwen die ze ontmoeten via partners uit het welzijnswerk. Vrouwen met de meest uiteenlopende achtergronden en culturen, maar vooral vrouwen die een steuntje in de rug nodig hebben op maatschappelijk vlak. “We hanteren een sociale werkwijze die we vertalen naar een artistiek eindproduct. Maar beide wegen even zwaar”, legt Kaat uit. “Het is de bedoeling dat we de vrouwen die we ontmoeten het vertrouwen geven er te mogen zijn en dat hun verhaal ertoe doet. Daaruit volgt een krachtige voorstelling op het podium. Zo’n traject heeft een lange adem en kan wel maanden kan duren.”

Hoe wordt, naast de gesprekken met de vrouwen, het artistieke gedeelte aangepakt? “Tijdens de repetities gebruiken we allerlei middelen, zoals positiviteit, chaos scheppen, muziek en dans”, vertelt Inez Schatz, productieleider van Women Connected. “Er wordt veel gelachen, het zorgt voor contact en de sfeer ontspant. De vrouwen vergeten voor even hun dagelijkse sores.” Met oefeningen zit je volgens Inez snel boven op de groepsdynamiek. “We maken iedereen even belangrijk. Zelfs vrouwen die verlegen of schuchter zijn komen los door ze alleen al een aanmoedigende blik te geven. We creëren een veilige omgeving voor ze, zodat er ruimte ontstaat om persoonlijke vragen te stellen.”

Cultuurparticipatie

Meedoen aan een voorstelling van Women Connected betekent voor de meeste vrouwen ook een eerste stap in een theater. “Cultuurparticipatie vinden wij erg belangrijk. De meeste vrouwen met wie wij werken komen weinig in aanraking met het aanbod uit het reguliere culturele circuit.” Voor hen is er volgens Kaat niet zo veel dat aansluit op hun belevingswereld. “De verhalen van deze vrouwen worden nog vaak vanuit een Westers perspectief verteld, waarin vrouwen uit andere culturen zielig worden gemaakt en hun leven gedramatiseerd. Wij vertellen juist verhalen waarin vrouwen zich herkennen, empowered worden en laten zien wie ze zijn.”

Na de voorstelling kunnen de vrouwen amper geloven dat ze hun levensverhaal op een podium hebben verteld en hiervoor applaus hebben gekregen. “Op het toneel maken ze deel uit van een maatschappij waarin iedereen gelijk is”, zegt Inez. “Het vertrouwen dat de vrouwen voelen, de kleine verandering die ze veroorzaken; dat willen we vasthouden. Daar komt bij dat ze het helemaal zelf voor elkaar hebben gekregen.” Tijdens het hele proces worden hechte vriendschappen gesloten. “De vrouwen delen verhalen met elkaar die ze zelfs hun eigen partner of familie niet hebben verteld. Als ze weten dat ze gehoord en gezien worden is de kiem voor groei gezaaid.”

Samenwerking

Voor hun nieuwe voorstelling Succes! werkt Women Connected samen met een nieuwe partner: Wijkpastoraat Bloemhof. Ds. Fokje Wierdsma van het Wijkpastoraat is ruim twintig jaar betrokken bij de vrouwen uit Bloemhof; een wijk waar vrouwen rond de armoedegrens leven, gezondheidsklachten hebben en de Nederlandse taal niet goed beheersen. Door een klein netwerk kunnen ze lastig aansluiting vinden in de maatschappij. “Het Wijkpastoraat en Women Connected zijn een goede match, want we hebben een gezamenlijk doel: vrouwen met sociale problemen zelf de regie op hun leven geven waarbij het proces, ook op artistiek niveau, op een positieve manier bijdraagt aan hun leven.”

Vooral de duur van het voortraject spreekt Fokje aan in de samenwerking. “Je moet vooral geduld hebben met deze vrouwen. Vertrouwen win je niet in een periode van een paar weken.” Kaat beaamt dat. “Zowel met de vrouwen als met onze samenwerkingspartners gaan we een langdurig traject aan. Om iets moois neer te kunnen zetten, is dat heel fijn en kan ik het iedereen aanraden mits daar de mogelijkheid voor is.”

Agenda

In de week van 12 april is er een online programma rond Women Connected, aangeboden door Theater Zuidplein en Theater Rotterdam. Na aanmelding via de site krijg je een link om scènes uit voorgaande voorstellingen te bekijken. Ook worden er ingestuurde, anonieme geheimen van vrouwen verfilmd en getoond. In het laatste weekend van april is tevens de korte documentaire Stille Heldinnen van Stefan de Graaff te zien in LantarenVenster tijdens RTM: de Rotterdamdag van IFFR.

De voorstelling Succes! is nu in voorbereiding en wordt in 2022 uitgevoerd. Op 11 en 12 juni 2021 is er (onder voorbehoud) een kick-off met Het succes van Charahzad in de Kleine Zaal van Theater Rotterdam. Zodra de deuren weer open kunnen voor publiek, opent in de expositieruimte van Verhalenhuis Belvedère op Katendrecht een foto-expositie over de vrouwen van Women Connected, gemaakt door studenten van Codarts.

Bekijk de website van Women Connected
Meer over cultuurparticipatie in Zuid-Holland

Tekst: Cathelijne Beijn