Ruimte om te leren van elkaar

Ellen Oosterwijk is course leader van de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving (DBKV) aan de Willem de Kooning Academie (WdKA). Samen met haar collega Paul Pos gaf ze op 23 maart een masterclass binnen de training Cultuurcoördinator voortgezet onderwijs. We gaan met Ellen in gesprek over het vakgebied en manieren om van elkaar te leren.

Kan je iets vertellen over de opleiding DBKV aan de WdKA?

“Een groot deel van onze studenten zijn kunstenaars en beeldend vormgevers die in de tweejarige deeltijdopleiding hun bevoegdheid willen halen. Zij hebben dus al een kunstopleiding afgerond. Vaak hebben ze al een paar jaar in de praktijk gewerkt en soms zijn ze al het onderwijs in gerold. We willen een leergemeenschap zijn, omdat een groot deel van de studenten veel eigen expertise meebrengt. Het gaat dus niet alleen om het leren van ons, maar ook om van en met elkaar leren.”

Waar ging de masterclass over die jullie gaven bij Kunstgebouw?

“In de beeldende lessen op scholen zie je vaak traditionele materialen en technieken zoals schilderen, tekenen en kleien. Daar is niks mis mee, maar veel hedendaagse kunstenaars en vormgevers zijn juist bezig met nieuwe technologieën en de mogelijkheden die ze bieden. Om dat in je lessen op te nemen kan spannend zijn als docent, want waar moet je beginnen? Die ontwikkelingen gaan heel snel en misschien ben je er zelf niet goed in thuis. Tijdens de masterclass hebben we besproken hoe je op dat gebied als docent kunt leren van je leerlingen én hoe je samen kunt leren. Leerlingen zijn bijvoorbeeld soms heel handig met de computer, maar helemaal niet bezig met de ethische vraagstukken die daaromheen hangen. Daarin kan je samen veel proberen en leren.

We hebben het daarbij ook gehad over de mogelijkheden om verschillende maakstrategieën in te zetten in het onderwijs. Als kunstenaar heb je zelf meestal een bepaalde manier van maken die bij je past. Voor de een is dat eerst de boeken in, bij de ander kan dat juist experimenteren met materialen zijn. Als je dan les gaat geven is dat vaak de basis waarop je opdrachten ontwikkelt. In het gesprek daarover kwam naar voren dat het inrichten van de opdracht op een bepaalde manier ook ruimte kan geven aan meer diverse manieren van maken.”

Hoe houden jullie als opleiding contact met alumni?

“In de masterclass zaten alumni van ons, fijn om die weer terug te zien. Elkaar tegenkomen bij een scholing werkt goed, want dan combineer je het sociale moment met kennisuitwisseling. We nodigen ook regelmatig alumni uit om gastlessen te geven. Ondertussen werken ook best veel van onze alumni bij scholen en instellingen in de stad, waar onze studenten dan weer stage gaan lopen. Zo blijf je elkaar als vanzelf tegenkomen.”

Wat leren jullie van alumni?

“Het kan een reality-check opleveren. Wij kunnen het belangrijk vinden om met nieuwe technologie te werken, maar als ik dan iemand spreek die nu mentor is in het praktijkonderwijs, dan hoor ik dat er vooral veel zorgen zijn over het welzijn van leerlingen. Dat maakt heel duidelijk dat in een onderwijssysteem zoveel meespeelt dat om aandacht kan vragen. Op de academie hebben wij een luxepositie in een context met allemaal kunstenaars om ons heen. Het is onze rol om vanuit die positie inspiratie en verdieping te bieden. Maar het is ook heel goed om er bewust van te blijven waar de docenten in de praktijk mee bezig zijn. En soms kunnen de alumni ook heel praktische oplossingen aandragen voor dingen die wij ingewikkeld vinden. Dan blijkt er bijvoorbeeld heel handige software te zijn die wij nog niet kenden.”

Hoe blijf je zelf geïnspireerd?

“Ik werk in een heel fijn team met verschillende expertises. We hebben een appgroep waarin we inspirerende dingen met elkaar delen. Dat kan een tentoonstelling zijn, maar ook iets uit de actualiteit. Zelf ga ik graag naar kunst kijken. Wat dat betreft ben ik misschien ‘old-school’, want ik ga het liefst naar een museum toe. Maar op Instagram volg ik heus ook wel wat.”

Wat hebben kunstvakdocenten in de toekomst nodig?

“Aandacht voor nieuwe technieken is belangrijk. Maar de gesprekken en de vraagstukken die daar omheen plaatsvinden zijn net zo relevant. Dat kan gaan om een onderwerp als privacy, of andere maatschappelijke vraagstukken. Zo laat je zien wat kunst kan doen: dat het niet alleen gaat over iets maken, maar ook over een kritische blik op het leven.”

Datum: 22 mei 2023
Tekst: Fay van der Wall

Meer over de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving
Meer over Willem de Kooning Academie
Meer over de training Cultuurcoördinator voortgezet onderwijs