“Een jong publiek is niet zomaar een zaal vol kinderen, maar een volwaardig publiek”

Kinderen maken in hun leven genoeg dingen mee die kleinkunstliedjes verdienen. Over irritante grote zussen waar je toch niet zonder kunt, over hoe goed het is om ‘Nee!’ te zeggen en over bang zijn dat niemand op je feestje komt. Kleinkunstliedjesschrijver Jasper Smit zingt erover en gaat met de kinderen in gesprek.

De kracht van liedjes

De liedjes van Jasper zijn grappig en eenvoudig mee te zingen, maar gaan ook ergens over. De boodschap is, dat wat je voelt en vindt allemaal oké is. “Ik wil graag dat de kinderen nadenken over wat ik zing, en wat het met hen doet. Bijvoorbeeld het liedje Ik heb een heel vies woord geleerd, dat woord dat rijmt op stoep. Dat is echt een hit. Het gaat natuurlijk over vieze dingen, maar vooral over rijm en taal.” Jaspers voorstelling gaat over de kracht van liedjes: dat ze je emotioneren, laten lachen, of nieuwsgierig maken. De titel van zijn programma, Straks komt er niemand op mijn feestje, verwijst naar een van de eerste kinderliedjes die hij schreef. “Het is aansprekend en herkenbaar: ik denk dat iedereen het gevoel wel kent. Na het liedje ga ik in gesprek met de kinderen, want het gaat eigenlijk over ouders die uit elkaar gaan. We analyseren het liedje: wat gebeurt er, waar gaat het over en welke emoties roept het op. Vervolgens reflecteren ze de inhoud op zichzelf.”

Volwaardig publiek

Kinderen van acht kunnen goed opmerken dat een tekst waarachtig is, aldus Jasper. “Het moet echt ergens over gaan, want anders hou ik hun aandacht niet vast. Als ik afdwaal merk ik dat de kinderen ook niet meer opletten.” Een jong publiek is niet zomaar een zaal vol kinderen, maar een volwaardig publiek, zegt hij. “Dat had ik in het begin onderschat, want ik leer nog steeds welke invloed ik kan hebben. Voor veel kinderen is mijn optreden hun eerste theaterervaring. Ik wil daarom dat ze met een positief en goed gevoel de zaal uitlopen.” Ondanks dat de teksten veel stof tot nadenken bieden, is het repertoire vooral vrolijk en positief. “Kinderen voelen zich serieus genomen als ze merken dat ze hun gevoelens of hun mening mogen uiten. Of dat taal en rijmen leuk is. Met liedjes en muziek kun je een enorme impact op kinderen maken.”

Liedjes uit het echte leven

De kinderen reageren vrijwel altijd vrolijk en uitgelaten, maar kunnen soms ook overspoeld raken door emoties. Er worden tijdens de voorstelling ook wel eens tranen gelaten. Jasper: “Bijvoorbeeld bij het liedje dat gaat over het missen van je oma. Het maakt iets los, en dat mag. Na afloop krijgen de kinderen een briefkaart met een groot hart dat ze kunnen opsturen naar hun grootouders. Zo maken ze verbinding en zetten ze hun gevoelens op papier.” Als inspiratie voor zijn liedjes put Jasper uit zijn eigen leven. “Mijn teksten horen bij de gevoelens en de normale beslommeringen in een kinderleven. Dat je je grote zus vervelend vindt, dat je als kind soms zélf iemand pest, of dat je als kind weinig mag beslissen. Om te weten wat er speelt hou ik mijn oren en ogen goed open.”

Lesbrief

Vooraf stuurt Jasper de docenten een lesbrief. Daar staan dingen in als hoe je je gedraagt in een theater en dat een liedje gevoelens kan oproepen. “Van tevoren praat ik even met de juffen en meesters en leg ze uit dat het om een cabaretvoorstelling gaat waarbij kinderen mogen reageren. De leerkracht hoeft niet met z’n vingers te knippen om ze stil te houden. Dat leidt mij alleen maar af, en de kinderen ook.” Terugpraten, dingen roepen of joelen: tijdens de voorstelling gebeurt er van alles. Bij Gek dansje wordt er gedanst en doet iedereen mee, ook de leerkracht of begeleider. “Actief meedoen is leuk. Dan weet ik dat het binnenkomt.” Het verbaast Jasper telkens weer dat hij met simpele middelen als een piano, een gitaar en een hoofd vol liedjes een hele voorstelling kan neerzetten. “Ik heb niets nodig, behalve mezelf. En toch kan ik kinderen een fijne ervaring geven en van alles laten voelen. Het maakt van alles los.”