“Ik wil dat kinderen zelf leren denken”

Janneke den Hertog van de Noachschool in Schoonrewoerd rondde op 8 mei 2018 de cursus Interne cultuurcoördinator af. Met haar kersverse ICC-diploma op zak heeft ze een hoop plannen voor haar school: “Ik wil dat kinderen zelf leren denken. Niet blindelings uitvoeren wat wij opdragen. Daar is cultuuronderwijs zeer geschikt voor.”

Van een ICC’er of een cultuurplan had Janneke twee weken voor de start van de cursus nog nooit gehoord. Maar een gesprek met Mariska van Wijnen, cultuurcoach in Leerdam, bracht daar snel verandering in. “Mariska kwam praten over het aanbod van naschoolse activiteiten. Bij ons op school is daar niet zoveel animo voor. Dus vroeg ik: waarom besteden we niet ónder schooltijd meer aandacht aan cultuur? Toen ik Mariska vertelde dat ik cultuuronderwijs erg belangrijk vind, maar ook lastig in te passen, wees ze me op de ICC-cursus.” De beslissing om deel te nemen was snel gemaakt, zeker omdat het project Cultuureducatie met kwaliteit in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden de kosten grotendeels vergoedt.

Al vanaf les 1 was het raak: “We zaten daar met tien vrouwen die allemaal onwijs hard bezig zijn om het onderwijs leuker en interessanter te maken. Daar genoot ik met volle teugen van!” Eén van de eerste opdrachten was het inventariseren wat de school al aan cultuur doet. “Toen bleek dat we op de Noachschool eigenlijk al best veel aanbieden, maar zonder beleid en zonder visie.”

Gedurende de ICC-cursus bezocht Janneke ook een workshop over Visual Thinking Strategies: een methode om naar kunst te kijken en erover te praten. Gastdocent Verolique Jacobse liet de groep zelf een VTS-les ervaren. “Ik voelde het gewoon gebeuren: deze methode van kijken dwingt je om open te zijn voor andere ideeën. Dat is heel waardevol. Kinderen leren hierdoor zelf nadenken en te formuleren waarom ze iets vinden. Het mooie vind ik dat aangetoond is dat kinderen hierdoor creatiever en kritischer gaan denken.” Janneke heeft meteen een VTS-training voor het hele team aangevraagd. Hebben haar collega’s daar wel zin in, meteen aan de start van het nieuwe schooljaar? “Mijn enthousiasme werkt hopelijk aanstekelijk. Bovendien weten mijn collega’s dat ik ze geen onnodige dingen laat doen. Dus ze vertrouwen erop dat het zinnig is en helpt om de leerlingen te leren kritisch te denken.” Vrijblijvend is het niet: het hele team wordt geacht komend schooljaar minstens zes keer een half uur met behulp van VTS naar kunst te kijken met zijn klas.

Een andere methodiek die tijdens de cursus meteen in de praktijk gebracht werd, was die van procesgerichte didactiek. Dit denkkader helpt leerkrachten in het geven van goed geformuleerde opdrachten en effectieve feedback. “Het is eigenlijk zo simpel: met een paar extra vragen of een beter ingekaderde opdracht haal je zoveel meer uit een project. Die cursus heb ik ook direct aangevraagd voor het hele team.”

Wat zijn de plannen van Janneke als kersverse ICC-er? “Het komende jaar ligt mijn nadruk op bewustwording: wat voor waarde heeft cultuuronderwijs? Wat is de bedoeling van een creatieve les? Leuk bezig zijn of ervan leren en erdoor groeien? Daarna wil ik meer structuur gaan aanbrengen in het cultuuraanbod van onze school. Een duidelijke leerlijn vanaf de kleuters tot groep 8. We hebben bijvoorbeeld al een paar jaar ‘atelier’ op school. Twee dagen zijn de kinderen bezig met drama, beeldende vorming et cetera. Dat wil ik koppelen aan de theorieën over (cultuur)onderwijs. Onder meer door een overkoepelend onderwerp te kiezen. Als kinderen met verschillende vakken met hetzelfde onderwerp bezig zijn, dan versterkt het elkaar.”

Janneke heeft jarenlang zelf voor de klas gestaan, maar werkt nu hoofdzakelijk als intern begeleider. De functie van interne cultuurcoördinator kan ze daar nu aan toevoegen. “Dit is iets dat je ook na je pensioen goed kan blijven doen. Want ik moet er niet aan denken om te stoppen met werken.” Met haar motivatie zit het in ieder geval goed. “Ik wil dat kinderen zelf leren denken. Niet blindelings uitvoeren wat wij opdragen. Daar is cultuuronderwijs zeer geschikt voor. Wat voor beroepen zijn er over 15 jaar? Ik zou het niet weten. Maar denken moeten ze altijd.”