De stem van de leerling wordt leidend

In Den Haag kiezen leerlingen in de onderbouw elk jaar uit het culturele aanbod uit de brochure genaamd Expeditie C, samengesteld door Stichting CultuurSchakel. Voorheen maakten leerlingen en hun docenten met behulp van de tool CultuurStemmen al samen een keuze uit het enorme aanbod van culturele activiteiten, maar de ‘stem van de leerling’ wordt nu nog belangrijker: de tool CultuurStemmen creëert nu een dialoog tussen leerlingen en docent én prikkelt de leerlingen om bewuste en weloverwogen keuzes voor cultuurbezoeken te maken.

Noël Sies is als cultuurcoach verantwoordelijk voor het voortgezet onderwijs bij CultuurSchakel en hij vertelt waarom de stem van de leerling leidend wordt. “Toen ik 2 jaar geleden startte bij Cultuurschakel werd het mede mijn taak om CultuurStemmen, dat al jaren bestaat, tegen het licht te houden. Het principe van CultuurStemmen dat leerlingen samen met hun docent kiezen voor een theatervoorstelling, museumbezoek of een andere culturele beleving, is in theorie een goede manier om jongeren met kunst in aanraking te brengen. Maar de praktijk bleek wat weerbarstig. De keuze voor een activiteit was vaak niet onderbouwd.”

“Met de nieuwe aanpak willen we de cultuurervaring borgen in het onderwijs, dichter bij de leerling brengen. De klas gaat in gesprek met elkaar en met de docent over welke voorstelling of tentoonstelling ze zouden willen zien, maar vooral ook waarom. Er komt een discussie op gang. Voor de docent is de meerwaarde van CultuurStemmen dat ze een beter zicht krijgen op wat er leeft onder hun leerlingen. De leerlingen worden uitgedaagd kritisch na te denken over waarom ze iets wel of niet wel willen zien of ervaren en kunnen daarop reflecteren. Ook leren ze dat kunst en cultuur echt niet een ver-van-mijn-bedshow is maar iets waar ze juist plezier uit kunnen halen. Dat een cultuurervaring niet hoogdravend maar ook heel alledaags kan zijn. En dat je over sommige lastigere thema’s een discussie kan voeren met de klas of met je docent.”

Jongerenadviseur

Het nieuwe CultuurStemmen is een proces, weet Noël. “We zijn nog steeds aan het onderzoeken hoe het beter kan, maar we willen wel dat de leerlingen meer regie krijgen over wat ze willen zien en ervaren in het theater of het museum. Ik vind echt dat we dichter bij de belevingswereld van de leerlingen moeten komen. Daarom hebben we een jongerenadviseur, Romaissa Elkoubai, betrokken bij onze pilot. Zij heeft leerlingen gevraagd naar hun ervaringen; waar ze naar kijken, wat zij denken dat kunst en cultuur is, enzovoorts.”

‘Begripsverwarring’

“Wat mij opviel toen ik nog voor de klas stond, was dat er sprake was van ‘begripsverwarring’ over wat kunst nou precies is”, zegt Noël. “Leerlingen in de brugklas spraken met enthousiasme over de vrijdagmiddag op de basisschool want in hun beleving mochten ze dan heerlijk knutselen, tekenen of een ander creatief vak doen. De leerlingen vertelden dat ze daar de hele week naar uit keken. Op de middelbare school verandert dat gevoel. Dan ervaren ze de kunstvakken opeens als een ‘moeten’. Dan heet het CKV of Tekenen en moeten ze aan de slag voor een cijfer. Ze geven aan dat ze er dan tegenop zien. Dat ze niet kunnen tekenen óf dat ze niets begrijpen van kunst. Wat ik vervolgens op mijn beurt weer heel vreemd vind. Want kijk naar de filmpjes die ze op TikTok posten of hun foto’s op Instagram, die hebben vaak kwaliteiten. Ze zijn uren bezig met storytelling, belichting, compositie, muziek en montage. Er zitten echt kleine kunstwerken tussen. Ik ging het gesprek hierover aan met de leerlingen en toen bleek dat zij hun bijdragen online niet definiëren als kunst. Ik moest ze er echt van overtuigen dat zij op social media dus ook bezig zijn zich creatief te uiten. Dat bedoel ik met een ‘begripsverwarring’.”

Toekomst

“Op social media proberen we ook steeds zichtbaarder te worden met Expeditie C. Daar laten leerlingen zelf zien hoe ze cultuur beleven en wat voor meerwaarde kunst voor ze heeft. In de toekomst zou het mooi zijn als we een interactief aanbod van kunst zouden hebben. Dat leerlingen direct zien dat zij invloed kunnen hebben op wat ze zien en ervaren. Dat zou ik heel mooi vinden.”

Wil je meer weten over CultuurStemmen? Stuur een e-mail naar noelsies@cultuurschakel.nl

Meer over CultuurStemmen
Meer over Expeditie C
Meer over CultuurSchakel

Datum: 6-03-23
Tekst: Ludette el Barkany