Ouderen en professionals dansen en zingen samen in gemeente Nissewaard

Iedereen gelijke kansen bieden om deel te nemen aan het culturele leven. Dat is het streven van het nieuwe landelijke programma Cultuurparticipatie. Kunstgebouw gaat op zoek naar inspirerende voorbeelden in Zuid-Holland, waarbij culturele en sociale instellingen actief samenwerken. We spraken met Jimmy Plooij, cultuuraanjager in de gemeente Nissewaard.

Cultuuraanjager voor het Centrum voor de Kunsten Spijkenisse: da’s een hele mond vol!
“Best indrukwekkend, toch? Een lange titel voor een héle leuke baan.”

Wat houdt je werk precies in?
“In de regio Nissewaard maak ik verbinding tussen de activiteiten van het Centrum voor de Kunsten Spijkenisse (CVDKS) en de wijk. We hebben in het centrum al een flink aanbod aan cursussen en workshops op het gebied van kunst, theater, muziek en dans. Maar we zochten een betere aansluiting met de wijk. Dus gingen we de deur uit om projecten te organiseren op andere locaties om zo bijvoorbeeld zorginstellingen en al bestaande lokale initiatieven aan ons te verbinden. Op die manier komen we op plekken waar het niet vanzelfsprekend is dat mensen in contact komen met kunst & cultuur.”

Wat voor plekken moet ik dan aan denken?
“Locaties waar maatschappelijke en sociale organisaties zijn gevestigd, zoals woon- en zorginstellingen, de bibliotheek, wijkcentra, jeugdinstellingen. Het doel is om meer zichtbaar te worden voor de mensen in de wijk en kunst en cultuur op de kaart te zetten.”

Waar bestaat het aanbod uit, buiten de deuren van het CVDKS?
“Dat is heel breed. Het gaat van dansen en zingen met ouderen, tot een theaterfestival voor jongeren. Om zo veel mogelijk mensen te bereiken hebben we samen met het team combinatiefunctionarissen van de gemeente het muziekplatform Puls en het culturele bewonersplatform ZoBlits opgericht. Puls biedt een regionaal podium en netwerk voor muzikaal talent, zodat ze kunnen spelen en ervaring uitwisselen. ZoBlits organiseert culturele evenementen voor heel Nissewaard, zoals een fotowedstrijd en bijbehorende expositie, een theaterfestival, kunst in de ruimte en de welbekende ambachtenmarkt. Voor nieuwkomers en mensen met een taalachterstand organiseren we samen met het Taalhuis het landelijke project Zing Nederlands Met Me. Maar bewoners komen zelf ook met leuke ideeën die we samen proberen te realiseren.”

Wie financiert deze projecten?
“We krijgen van de gemeente een eigen leefbaarheid- en cultuurbudget waarmee we een start kunnen maken. Maar we trekken ook partners aan, zoals Stichting Humanitas en Argos Zorggroep, of de plaatselijke winkeliersvereniging. Met hen delen we de verantwoordelijkheid. Ze zijn serieus partner en krijgen dus ook een stem in wat we samen organiseren. Ons nieuwste project ‘Wanneer we samen dansen gaan’ is een goed voorbeeld; dat is een samenwerking tussen het CVDKS en zorggroepen Argos en Careyn. Professionele beweegcoaches van Argos hebben ons geadviseerd en zodoende konden we een prachtige voorstelling maken voor ouderen over ontmoeten, luisteren en loslaten.”

Dat project is de opvolger van ‘Simpel Verlangen’, toch?
“Klopt. ‘Simpel Verlangen’ is een dans- en muziekproject dat verschillende generaties en leefwerelden met elkaar verbindt. Een groep van professionele dansers en muzikanten van PRA Muziektheater maakte samen met vitale ouderen uit de regio een voorstelling over verlangen, durf en vertrouwen. Iedereen kwam kijken: de verzorgers, familieleden, mantelzorgers en wijkbewoners. Het is een ontroerende ervaring. We hebben onze eigen dansdocenten van het CVDKS laten meedraaien met de mensen van PRA, waardoor ze onder deskundige begeleiding ervaring opdeden met mensen uit de doelgroep. Dat was allemaal zeer leerzaam.”

In welk opzicht?
“Vanuit onze kunsteducatie zagen we bij de opstart van ‘Simpel Verlangen’ wel wat beren op de weg. In het verleden hadden we weinig met ouderen gedaan, en kwamen we ook niet op locaties als zorginstellingen. De stap was best groot; we hadden geen idee wat de reacties zouden zijn. Voor ‘Simpel Verlangen’ ontkwamen de dansers en muzikanten er niet aan om mensen aan te raken en met elkaar in contact te komen. Gezien de inhoud van de voorstelling kon dat behoorlijk emotioneel zijn, of eerder: indrukwekkend. Daar moeten zowel de professionals als de ouderen aan wennen. Maar toen het ijs eenmaal was gebroken is het prachtig om te zien dat een arm om iemands schouder al een wereld van verschil kan maken.”

Hoe werd er op de voorstelling gereageerd?
“We waren flabbergasted door wat er gebeurde. De ouderen kwamen in beweging, je zag ze op hun eigen manier met volle teugen genieten. Door de voorstelling kwamen er bij veel mensen allerlei herinneringen boven, en maakten ze contact met elkaar en de dansers. Mensen die normaal in zichzelf zijn gekeerd stonden opeens op om met iemand te dansen en te genieten van de livemuziek. Sommige ouderen bleken zelfs erg goed te kunnen dansen. Zoals een zeeman die weer werd herinnerd aan een leven waarin hij als jonge man veel reisde en overal had gedanst. Zo iemand neemt dan opeens het voortouw, terwijl hij best een stugge man is. Dat is ontroerend om te zien.”

Door corona kan er nu weinig, hoe los je dat op?
“Een project wordt pas waardevol als het op structurele basis doorgang kan vinden. Echter is een nieuwe voorstelling als ‘Wanneer we samen dansen gaan’ tamelijk kostbaar: je werkt met vier professionele dansers en twee muzikanten die ook moeten repeteren om zich zorgvuldig te kunnen voorbereiden. Bij ‘Simpel Verlangen’ hadden we zelfs een ploeg van zo’n twaalf dansers en twee muzikanten; die mensen moeten allemaal worden betaald. Daarbij komen de restricties van het RIVM waaraan we ons moeten houden. Maar we willen dóór, dus tijdens corona hebben we niet stil gezeten. Voor ouderen organiseerden we kleinere optredens in binnentuinen, met een tapdanser en percussionist. Voor de toekomst hebben we groen licht gekregen om dit verder uit te breiden, dus kunnen we ook naar bijvoorbeeld instellingen waar mensen wonen met een verstandelijke beperking. Ook proberen we mensen te bereiken die eenzaam zijn en trachten we voor iedereen een corona proof voorstelling neer te zetten.”

Het je nog tips voor instanties die cultuur de wijk in willen brengen?
“Ga het aan, en probeer niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden. Zoek mensen op die ervaring hebben met ouderen of andere doelgroepen waarmee je minder bekend bent, en verzin samen een plan. Help zorginstanties over de streep te trekken om te laten zien dat je door middel van kunst en cultuur de mensen op een ander niveau kunt benaderen, en dat het waardevol is. Dit soort samenwerkingen zijn dé manier om in het sociale domein voet aan de grond te krijgen.”

Bekijk de website van Centrum voor de Kunsten Spijkenisse
Meer over cultuurparticipatie in Zuid-Holland
Abonneer je op de nieuwsbrief Cultuurparticipatie in Zuid-Holland
Word lid van de LinkedIn-groep Cultuurparticipatie in Zuid-Holland

Datum: 13 oktober 2020
Tekst: Cathelijne Beijn