“We begonnen met maar zes scholen”

In Katwijk loopt het cultuuronderwijs gesmeerd. Hoe doen ze dat? Stuwende kracht achter dit succes is Aafke Schimmel-Van Rijs, ambtenaar Kunst en Cultuur. Annemarie Hogervorst van Kunstgebouw sprak met haar over de samenwerking, haar naderende pensioen en de mooie nalatenschap die ze achterlaat voor de kinderen in Katwijk.

Met zijn elektrische gitaar op zijn rug stapt Romeo op zijn motor om terug te rijden naar Julia. Zijn gesprekken met Majnun hebben hem nieuwe moed gegeven om voor zijn liefde te vechten. VROEMMMM! Het licht gaat uit. De zaal joelt en klapt. Leerlingen uit de bovenbouw van vijf Katwijkse basisscholen hebben 50 minuten genoten van het klassieke verhaal over Romeo en Julia, vermengd met het Arabische equivalent van Majnun en Layla. Wie ook zichtbaar van de voorstelling heeft genoten is Aafke Schimmel-Van Rijs, helemaal achterin de zaal. Als de kinderen weer op de fiets zijn gestapt, en de rust in de zaal is teruggekeerd, brengt ze haar complimenten over aan de acteurs. Zij hebben nu even lunchpauze, over een uurtje staan de volgende leerlingen op de stoep.

Wat vond je van de voorstelling?

“Indrukwekkend. Mooi dat de Westerse en Oosterse cultuur bij elkaar komen en gelijkwaardig aan elkaar zijn. De reacties van de kinderen waren ook erg leuk. Toen we binnen de gemeente Katwijk net begonnen waren met Kijk|Kunst ging ik mee naar iedere voorstelling. Dit om te kijken of de voorstelling voor alle scholen, ook voor de meer confessionele, geschikt was. Inmiddels is dit niet meer nodig omdat we ervan uit kunnen gaan dat wat in Katwijk geprogrammeerd staat door alle scholen bezocht kan worden.”

Ben je zelf cultureel actief?

“Ik bezoek graag musea en ik speel actief accordeon. Iedere vrijdag ga ik naar accordeonvereniging DSVP in Sassenheim en ik begeleid een shantykoor. Twee keer per maand speel ik met twee andere accordeonisten als vrijwilliger in bejaardenhuizen. Ook ga ik graag naar voorstellingen, ik heb een abonnement op de Leidse Schouwburg.”

Hoe was het cultuuronderwijs in jouw basisschooltijd?

“Ik zat op de Bloemcampschool in Wassenaar, toevallig ook de basisschool van onze prinsesjes. Destijds werd daar weinig aan cultuur gedaan. Ik kan me er in elk geval niks van herinneren. Nu is deze school juist erg actief en doet onder meer mee aan Kijk|Kunst. Wat ik me wel nog goed herinner uit die tijd is dat sommige klasgenootjes, uit het rijke deel van Wassenaar, met hun kinderpartijtje naar een voorstelling gingen.”

Katwijk heeft een goed netwerk voor cultuuronderwijs. Hoe werkt dit?

“In 2001 stapten twee schooldirecteuren naar de gemeente Katwijk. Ze gaven aan dat ze meer aan cultuuronderwijs op school wilden doen en vroegen of de gemeente hierbij kon helpen. Ik ging met deze vraag aan de slag en richtte de Schoolkunstcommissie op. De eerste stap was een abonnement op het programma Kijk|Kunst. In het begin waren we maar met zes scholen, maar samen met José Poot van Kunstgebouw heb ik mijn best gedaan om de andere scholen ook aan te haken.” Met succes want op één school na maken alle basisscholen in Katwijk inmiddels al jarenlang dankbaar gebruik van het aanbod van de Schoolkunstcommissie. In de Schoolkunstcommissie zitten schooldirecteuren, mensen van de muziekvereniging, de bibliotheek, de lokale musea, de toneelvereniging, het welzijnskwartier en de gemeente.

“Als je meedoet aan de Schoolkunstcommissie dan doe je aan alles mee. Dat vinden we een belangrijke voorwaarde. Scholen betalen hiervoor 7 euro per leerling. De gemeente Katwijk vult dit bedrag aan. Naast Kijk|Kunst bestaat het programma uit lokaal aanbod: de Kunstroute, een bezoek aan een museum en workshops buiten schooltijd. De Kunstroute is een jaarlijks evenement voor leerlingen van groep 7. De route voert langs beeldende kunstwerken in Katwijk. De wandeling wordt afgewisseld met drie workshops van drie kwartier, bijvoorbeeld bij de muziekvereniging, een schrijver in de bibliotheek of een les in één van onze musea. Zo leren de kinderen het lokale aanbod kennen. Het museumbezoek bestaat voor leerlingen van groep 1 tot en met 4 uit een bezoek aan één van de Leidse musea. Groep 5 tot en met 8 bezoeken één van de musea in Katwijk. Scholen mogen zelf kiezen welk museum.

Katwijk neemt sinds 2013 deel aan de regeling Cultuureducatie met kwaliteit. Wat heeft CMK voor Katwijk kunnen betekenen?

“De structuur van de Schoolkunstcommissie werkt heel goed, maar we kunnen nog wel een kwaliteitsslag maken. Bij het schrijven van het CMK-plan voor Katwijk heb ik daarom de nadruk gelegd op professionalisering. Onze contactpersonen op de scholen die nog geen officiële interne cultuurcoördinator zijn, bieden we een ICC-cursus aan, gegeven door Kunstgebouw. Tijdens die cursus leren ze hoe ze een cultuurplan voor de school moeten schrijven en hoe ze draagvlak binnen de school creëren. Verder doen leerkrachten van groep 5 en 6 in Katwijk binnenkort mee aan het project Kijken naar voorstellingen met leerlingen. De leerkrachten leren tijdens een praktische workshop hoe kijken naar een voorstelling bijdraagt aan de ontwikkeling van leerlingen en hoe ze dit kijkproces goed kunnen begeleiden. Vervolgens bezoeken de leerkrachten met hun eigen klas de muziektheatervoorstelling Imad in Tripodia. Met het bijbehorende lesmateriaal kunnen de leerkrachten meteen in de praktijk brengen wat ze hebben geleerd. Dit project is een samenwerking tussen de Schoolkunstcommissie, Kunstgebouw, Tripodia en Stichting Educatieve Orkest Projecten. Scholen mogen ook vanuit het CMK-budget meedoen met de cursus Procesgericht werken met Kijk|Kunst van Kunstgebouw.
Ook willen we een kwaliteitsslag maken met de lokale musea. Daarvoor wachten we nog even de lesbrieven af bij de Canon van Katwijk. Zodra die er zijn gaan we de cultuuraanbieders scholing aanbieden.”

Je gaat dit jaar met pensioen. Dan komt er een einde aan een lange samenwerking met Kunstgebouw. Hoe kijk je terug op deze samenwerking?

“Die samenwerking is heel goed. In Kunstgebouw zit gebakken: hoe bereiken we de kinderen? Het belang van de klant en vooral van de leerlingen staat centraal. Als er iets mis is, wat niet vaak voor komt, dan zorgt Kunstgebouw dat het goed en snel opgelost wordt. De basis is goed: het materiaal ziet er verzorgd uit en wat je afspreekt gebeurt.”

Als je 1 kunstwerk, historisch voorwerp of culturele plek mag kiezen om aan alle kinderen in Katwijk te laten zien. Wat zou het zijn?

“Als ik écht moet kiezen, dan kies ik voor de lokale musea. Niet eentje, maar allemaal. Want ieder museum in Katwijk is sterk in de verhalen die ze brengen. Van het Genootschap Oud Rijnsburg tot het Spinozahuis. Samen vertellen ze het verhaal van Katwijk.”

Na het gesprek lopen Aafke en Annemarie nog even de theaterzaal in, waar de spelers wachten op de volgende schoolklassen. De technicus zet de theaterlampen aan en Aafke klimt het podium op. Lachend gaat ze op de motor van Romeo zitten. “Nu zoef ik zo naar mijn pensioen!”

Benieuwd naar de voorstelling die Aafke heeft gezien? Lees dit interview met Rosa en Freek van Witte Raaf, de makers van ‘Romeo is op Julia en Layla op Majnun’.

Datum: 12 maart 2019
Auteur: Annemarie Hogervorst