“We investeren veel in persoonlijk contact”

Op de achtergrond klinken gymzaalgeluiden. Stuiterende ballen, de veren van een trampoline. Dat is niet zo gek want Hi5Ambacht (spreek uit als ‘high-five ambacht’) is gevestigd in een sportcomplex. Om de hoek zit de muziekschool en het is drie minuten lopen naar het theater. Korte lijntjes, zo werken de combinatiefunctionarissen in Hendrik-Ido-Ambacht. De doelgroep komt dagelijks over de vloer. Met als resultaat dat ze alle scholen weten te bereiken met zowel sport als cultuur. Wij spraken met coördinator Tinka Lansbergen en cultuurcoach Wendy Dubois.

Jullie organiseren vanuit Hi5Ambacht sportieve en culturele activiteiten voor jong en oud in Hendrik-Ido-Ambacht. Hoe versterken deze disciplines elkaar?

Tinka Lansbergen: “Voor alle scholen in Hendrik-Ido-Ambacht hebben we een leerlijn bewegingsonderwijs voor groep 1 tot en met 8 ontwikkeld en geïmplementeerd. Die werd met open armen ontvangen. Het scheelt scholen gewoon ontzettend veel werk en tijd. Dus vanuit de regeling Cultuureducatie met kwaliteit zijn we gaan bedenken hoe we zo’n systematiek ook voor cultuur kunnen ontwikkelen. En dat is gelukt.”

Wendy Dubois: “Met bewegingsonderwijs doorlopen alle scholen dezelfde leerlijn. Met cultuuronderwijs werken we meer op maat. We leggen scholen niets op en kijken goed wat bij de school past. We hebben inmiddels de leerlijnen Dans en Beeldende Kunst ontwikkeld en zijn momenteel bezig met de leerlijn Erfgoed. Om te zorgen voor goede kwaliteit van cultuuractiviteiten willen we trainingen aanbieden voor vakdocenten en helpen we scholen om de leerlijnen zo in te passen dat ze aansluiten bij de visie en praktijk van de school.”

Hoe zorgen jullie dat je bij de scholen binnenkomt en dat ze mee willen werken?

Tinka: “De scholen weten inmiddels dat ze aan Hi5 een betrouwbare partner hebben. Dat hebben we als organisatie in de afgelopen acht jaar opgebouwd en dat werkt nu sterk in ons voordeel.”

Wendy: “We komen op verschillende niveaus een school binnen, ICC’er, directeur, bestuur. Binnen elke laag investeren we veel in persoonlijk contact.”

Tinka: “Vaak zit ik met alle schoolbestuurders gelijktijdig aan tafel, dat werkt wel zo efficiënt. We spreken over zowel sport als cultuur. Op de agenda staan ook maatschappelijke thema’s. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met de implementatie van rookvrije terreinen. We proberen statushouders of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt door middel van vrijwilligerswerk bij sport of culturele instellingen een soort re-integratie te bieden. In Hendrik-Ido-Ambacht is namelijk geen officiële welzijnsorganisatie, dus wij nemen dat er een beetje bij.”

Wendy: “Ik sluit één keer in de twee weken aan bij het jeugdteam. Wij bieden activiteiten waar jongeren aan kunnen sluiten die bijvoorbeeld eenzaam zijn of heel veel gamen en nauwelijks buiten komen. Onlangs organiseerden we een workshop How to be a model voor meiden van 12 tot 15 jaar. Naast een les over visagie en een fotoshoot, werd gesproken over weerbaarheid, omgaan met sociale media, hoe zet je jezelf op de foto en hoe liever niet. We organiseren nooit zomaar een workshop, er zit altijd een doel achter.”

Er zijn geen middelbare scholen in Hendrik-Ido-Ambacht. Hoe lukt het dan toch om een oudere doelgroep te bereiken?

Wendy: “We organiseren expres activiteiten van 12 tot 15 jaar, zodat kinderen uit groep 8 kunnen aansluiten. Elf van de veertien groepen 8 in Hendrik-Ido-Ambacht zien wij wekelijks met sport- en cultuurlessen. Dat zijn ruim 300 kinderen die goed bekend zijn met Hi5. Dat maakt de doorstroom naar deze activiteiten makkelijk. Het is ook leuk om te zien dat kinderen die naar de brugklas gaan dankzij de activiteiten vaak al wat leerlingen op hun nieuwe school kennen.”

Vanuit het CMK-project bood Hi5Ambacht leerkrachten een ICC-cursus aan, gegeven door een trainer van de Kunstgebouw Academie. Bijna alle scholen deden mee, sommige zelfs met meerdere personen.

Wendy: “Ik zorgde dat ik aan het begin van elke les aanwezig was en bracht koffie, thee en iets lekkers. Heel simpel, maar ik wilde laten zien hoe erg wij het waarderen dat leerkrachten de moeite willen nemen om met ons aan de slag te gaan. De leerkrachten hadden de hele dag hard gewerkt en moesten dan ook nog naar een cursus. Van de diploma-uitreiking hebben we daarom ook echt een feestje gemaakt.”

“Wij hebben de de ICC-cursus aangegrepen om een goed netwerk van leerkrachten op te bouwen. Dit netwerk geeft belangrijke input voor de ontwikkeling van het cultuuronderwijs.”

De reformatorische scholen deden niet mee aan de ICC-cursus en werken ook niet met de leerlijn Dans, omdat dit niet binnen hun visie past. Hoe zorg je dat ze toch kunnen aanhaken?

Wendy: “Met de leerlijn Beeldend konden we deze scholen al een beetje warm maken voor cultuuronderwijs. Nu we bezig zijn met de ontwikkeling van de leerlijn Erfgoed sluiten ze echt aan. Daar zijn we heel blij mee. Binnenkort gaan we pilots met erfgoedlessen op deze scholen draaien.”

Wat houdt de leerlijn Erfgoed in?

Wendy: “Met de leerlijn Erfgoed richten we ons op groep 6, 7 en 8. Kapstok voor de leerlijn is een film over de historie van Hendrik-Ido-Ambacht. We wisten dat we om alle scholen mee te krijgen echt iets met de lokale historie moesten doen. De oorspronkelijke film was voor volwassenen. Wij hebben de film opnieuw laten monteren, ingekort en voorzien van een aansprekende voice-over. De leerlijn wordt ontwikkeld door Kunstgebouw in nauwe samenwerking met het Historisch Genootschap en de scholen. Op deze manier ontstaat er een duurzame samenwerking tussen scholen en de historische vereniging.”

“De onderwerpen uit de film komen terug in de lessen. Zo gaat groep 6 aan de slag met de grenzen en vaarwegen van onze gemeente. Groep 7 onderzoekt de vlasindustrie waarin vroeger de helft van de inwoners werkzaam was. Groep 8 krijgt de legende van de koppige boer. Een legende die hier lokaal heel bekend is. We gaan in op het fenomeen legendes en koppelen dat aan fake news. Zo leggen we de link met de actualiteit en de belevingswereld van de kinderen.”

Tinka: “We proberen zoveel mogelijk aan te haken bij de kerndoelen van SLO. Dat werkt voor scholen heel prettig. Dan zien ze direct wat ze eraan hebben.”

Wendy: “We hebben heel bewust alle scholen vroegtijdig bij het project betrokken. Annemieke Fierinck, die namens Kunstgebouw deze projecten bedenkt, heeft alle Aardrijkskunde- en Geschiedenismethodes van de scholen vergeleken en gekeken welke thema’s overlappen. Ze heeft een presentatie voor alle ICC’ers gehouden zodat ze feedback konden geven op de lessen. De reformatorische scholen hebben dan wel geen officiële ICC’er, maar ze nemen wel deel aan de overleggen.”

Wat zijn jullie plannen voor de komende periode?

Wendy: “Het is leuk om te zien dat het lokale netwerk ook steeds professioneler wordt. Toen we net met CMK begonnen, was het nog een beetje zoeken. De lokale vakdocenten kunnen steeds beter aangeven waar hun expertise ligt en zijn veel meer over de inhoud van hun workshops gaan nadenken. Zeker in combinatie met de leerlijnen. De komende periode willen we ons best gaan doen om de professionele kwaliteit van alle vakdocenten op hetzelfde niveau te krijgen. Ik wil procesgericht werken bijvoorbeeld heel graag in alle workshops terugzien, dat is nu nog niet overal het geval. We gaan met de vakdocenten en Kunstgebouw in gesprek hoe we deze professionalisering kunnen aanbieden.”

“Ook willen we muziekonderwijs beter borgen binnen de scholen. Dit wordt geen leerlijn omdat de vraag per school zo verschilt. Sommige scholen hebben een methode voor muziek. Hen ondersteunen we om die methode beter te benutten en verder te implementeren. Andere scholen zoeken nog een methode. Vanuit de Kunstgebouw Academie bieden we hen de cursus Methode muziek kiezen en invoeren aan. Ter ondersteuning schaffen we muziekinstrumenten aan die scholen kosteloos bij ons kunnen lenen.”

“Hier wordt wel vaak theater naar school gehaald, maar wij willen de kinderen ook naar ons mooie lokale theater halen. Vorig jaar zijn we gestart met het aanbieden van een voorstelling die aansluit bij het thema van de Kinderboekenweek. De kinderen vonden het geweldig en het theater vond het ook heel fijn om de zaal goed gevuld te hebben. Vooraf kregen de scholen een lesbrief. Dit jaar willen we leerkrachten vanuit de Kunstgebouw Academie de workshop Met leerlingen naar een voorstelling, en dan? aanbieden. Zodat ze hun leerlingen kunnen helpen om meer te zien en te ervaren bij een voorstelling. Zo wordt een bezoek aan een voorstelling cultuuronderwijs en niet alleen een leuk uitje.”

Lees meer inspirerende verhalen over Cultuureducatie met kwaliteit in Zuid-Holland

Datum: 10 maart 2020
Tekst: Annemarie Hogervorst